بزرگ ترین منبع عایدی خانوار ها چیست؟ - وبلاگ نت قشم

به گزارش وبلاگ نت قشم، منبع عایدی خانوار ها می تواند شغلی یا غیرشغلی باشد. عایدی های شغلی هم به طور کلی از مشاغل حقوق بگیری یا مشاغل آزاد به دست می آیند. اما سهم منابع عایدیی مختلف برای خانوار های ایرانی چقدر است؟

به گزارش فردای اقتصاد، نتایج آمارگیری هزینه و عایدی خانوار سال 1401 که اخیراً مرکز آمار جزئیات بیشتری از آن را به تفکیک شهری و روستایی ارائه داد، اطلاعات جالبی از منابع عایدیی خانوار ها ارائه می نماید. نمودار بالا نشان می دهد به طور میانه کمتر از نصف عایدی خانوار های شهری از سمت عایدی های شغلی می آید. 32.8 درصد از عایدی ها را عایدی های حاصل از دریافت حقوق و دستمزد تشکیل می دهند و 16 درصد از عایدی های اظهارشده از شغل آزاد حاصل شده اند. اما باقی عایدی ها که به عنوان عایدی های غیرشغلی محسوب شده اند، شامل چه منابع عایدیی می شوند؟

عایدی های غیرشغلی خانوار های ایرانی

طبق پرسشنامه این آمارگیری، عایدی های غیرشغلی در این دسته ها جا می گیرند: حقوق بازنشستگی و مانند آن، عایدی حاصل از اجاره، عایدی حاصل از حساب پس انداز و سهام و مانند آن ها، انواع یاری های دریافتی از سازمان های خیریه، عایدی حاصل از فروش مصنوعات ساخته شده در خانه، دریافتی های انتقالی از سایر خانوار ها و نهایتاً، یارانه نقدی؛ بنابراین بخش قابل توجهی از عایدی خانوار ها از شاغلان به دست نمی آید. نمودار زیر نشان می دهد بُعد خانوار های شهری 3.23 نفر است. یعنی طی سال گذشته تعداد افراد هر خانوار به طور میانه 3.23 نفر بوده است. در این میان، به طور میانه 1.97 نفر در هر خانوار دارای عایدی محسوب شده است. با این حال، 0.89 نفر در هر خانوار شاغل است. یعنی کمتر از یک نفر از هر خانوار ایرانی به طور میانه شاغل محسوب می شود.

تعداد شاغلان در خانوار های دهک های مختلف

حدود 30 درصد از خانوار های ایرانی هیچ فرد شاغلی ندارند. البته بخشی از این خانوار ها شامل بازنشستگان هستند که طبیعتاً در حال حاضر دیگر شاغل نیستند. اما نکته ای که وجود دارد این است که بخش قابل توجهی از سرپرستان خانوار در سن کار هم شاغل نیستند. این موضوع یکی از ریشه های ایجاد فقر است. همان طور که نمودار زیر نشان می دهد، بیش از پنجاه درصد خانوار های دهک اول هزینه ای، یعنی ده درصد جمعیت ایران با کمترین سطح رفاه، فرد شاغلی ندارند.

البته این موضوع می تواند خبر از علّیتی دوطرفه بدهد. به طوری که هم پیدانکردن شغل و ظرفیت پایین اقتصاد در جذب نیروی کار منجر به توسعه فقر و ضعف رفاه خانوار ها می شود و هم این که خانوار های فقیر به واسطه این که نمی توانند سرمایه انسانی کافی جهت جذب در بازار کار انباشت نمایند، سخت تر می توانند شغلی پیدا نمایند.

نکته دیگر به توانایی خانوار ها در محافظت خود در مقابل تورم برمی شود. برای خانوار های دهک های با عایدی بالاتر، سهم عایدی ناشی از دارایی ها (مثل اجاره) بیشتر است؛ بنابراین آن ها امکان بیشتری برای افزایش عایدی همگام با تورم دارند. اما در دهک های پایین تر عایدی ها بیشتر از نوع عایدی ثابت (مانند دستمزد و حقوق بازنشستگی) هستند و با تورم، ارزش واقعی شان کاهش می یابد.